رکود عمیق بازار مسکن در حالی اتفاق می‌افتد که افزایش نرخ در بازار نیز بار دیگر از سر گرفته است.

قرن‌ نو ـ گروه اقتصادی: بازار مسکن سال‌هاست که از درد مزمن جهش قیمت‌ها رنج می‌برد و روزبه‌روز بر وسعت این شرایط اسفناک نیز افزوده می‌شود و به‌جرئت می‌توان گفت برنامه‌ها و راهکارهای دولتی‌ها نیز تاکنون نتوانسته مرهمی بر این زخم ناسور باشد.

دولتمردان دوازدهم بارها تأکید کردند که بازار مسکن باید ساماندهی شود و با آغاز دولت سیزدهم نیز مسکن و تأمین آن برای اقشار کم‌درآمد به‌عنوان یکی از وعده‌های اصلی سیدابراهیم رئیسی مطرح شد و رئیس‌جمهور و وزیر راه و شهرسازی وعده ساخت چهارمیلیون واحد مسکونی را دادند؛ هرچند به‌نظر می‌رسد این وعده نیز به سرنوشت سایر وعده‌های مسکنی دولت‌های مختلف دچار شده است.

گرانی مسکن سبب شده تا بسیاری از خانوارهای دهک‌های کم‌درآمد و متوسط نتوانند به‌راحتی خانه‌دار شوند و حتی این رؤیا را نداشته باشند.

بر اساس گزارش بانک مرکزی، در مهر 1401 فقط 5هزار و 416 معامله مسکن در پایتخت ثبت شده که این رقم نسبت به ماه قبل 10.2 درصد و نسبت به ماه مشابه سال قبل 1.0 درصد کاهش داشته که نشان‌دهنده عقب‌نشینی خریداران از بازار است.

بر اساس گزارش‌های رسمی در نخستین ماه پاییز متوسط قیمت خریدوفروش یک مترمربع زیربنای واحد مسکونی معامله‌شده از طریق بنگاه‌های معاملات ملکی شهر تهران برابر با 43میلیون و 720هزار تومان بوده که حکایت از افزایش 1.2درصدی نسبت به شهریورماه دارد.

در روزهای اخیر خبرگزاری خبرآنلاین در گزارشی اعلام کرد که فشار رکود به بازار مسکن به‌حدی تشدید شده که این روزها سازندگان برای گرفتن پروژه‌های جدید دست نگه داشته‌اند؛ زیرا گزارش اخیر مرکز آمار ایران از سقوط میزان ساخت‌وساز بر نگرانی سازندگان مسکن افزوده است.
آفتاب بخت نوسازها غروب کرد

بر اساس این گزارش، بررسی داده‌های جدید مرکز آمار از روند تغییرات قیمت مصالح ساختمانی حاکی از آن است که در بهار امسال با ثبت رکورد ۱۸ساله در رکود خانه‌سازی در پایتخت، جهش هزینه خرید مصالح و خدمات ساختمانی به میزان ۴۳ درصد نسبت به بهار سال گذشته را داشته‌ایم.

در ماه‌های گذشته آپارتمان‌های کوچک‌متراژ و کهنسال به‌عنوان گزینه جدی خریداران مسکن مورد توجه قرار گرفته‌اند و بررسی‌ها نشان می‌دهد ستاره اقبال املاک نوساز، متوسط و بزرگ‌ متراژ روزبه‌روز بیشتر افول می‌کند و بعید است در دوره‌ای که حداقل زمان برای خانه‌دار 67 سال اعلام می‌شود، کسی توان خرید خانه‌هایی با متراژ 80 تا 100 را با قیمتی بین 3.4 تا 4.3میلیارد تومان داشته باشد.

به گفته برخی از فعالان بازار مسکن، ماه‌هاست که آپارتمان‌هاي با متراژ 100، 150 و 200 متر در بنگاه‌هاي معاملات املاک رسوب کرده‌اند و متقاضيان خرید توان و تمایل انجام معامله در این بخش را ندارند.

اوضاع این بازار آنچنان کساد است که مشتریان با جست‌وجو در پلتفرم‌های مجازی و حداکثر تلفن‌زدن به مشاوران املاک نسبت به گرفتن قیمت‌ها اقدام می‌کنند و با شنیدن نرخ‌های بسیار بالا، حتی تمایلی برای بازدید از فایل‌ها نشان نمی‌دهند.
قیمت‌ها به‌روز می‌شوند

البته بخشی از تماس‌ با بنگاه‌های معاملات املات مربوط به فروشندگان است که هرچند روز یک‌بار قیمت روز را استعلام می‌کنند تا نرخ‌ املاک خود را به‌روزرسانی کنند.

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان بازار مسکن همانند سایر بازارها با پدیده حباب قیمت‌ها مواجه شده و بعید است با دستور و وعده‌ووعید این حباب تخلیه شود.

البته باید توجه داشت هرگونه نوسان قیمت در بازار ارز و کاهش ارزش ریال نه به‌صورت آنی بلکه در طول هفته‌های آتی تأثیر خود را بر بازار مسکن برجا می‌گذارد و این بازار دیرتر از سایر بخش‌ها سعی می‌کند فاصله قیمت‌ها را با نرخ تورم واقعی و جهش نرخ‌ها در سایر بازارها پر کند.

در روزهای اخیر، مرکز آمار ایران گزارشی از تحولات بازار مصالح و نهاده‌های ساختمانی شهر تهران در تابستان 1401 منتشر کرد که بر اساس آن اعلام شد که تورم فصلی و نقطه به نقطه مصالح ساختمانی با سرعت زیادی کاهش یافته است. در تهران، تابستان 1401، رشد فصلی شاخص قیمت مصالح و نهاده‌های ساختمان‌های مسکونی، منفی شده و عدد شاخص 3/4 درصد کاهش یافته است. تورم فصلی مصالح ساختمانی در شهر تهران بر اساس تغییرات شاخص قیمت نهاده‌های ساختمان‌های مسکونی شهر تهران در تابستان امسال، فرود نزدیک به 30درصدی تورمی را نسبت به تغییرات فصلی این شاخص در بهار امسال (فصل قبل) نشان می‌دهد.

هشدار نسبت به رکود

در سال‌ها و به‌ویژه ماه‌های اخیر، کارشناسان مستقل نسبت به رکود ادامه‌دار در بازار مسکن (حوزه معاملات و نیز بخش ساخت‌وساز) هشدار داده بودند؛ اما همانند دولت‌های قبلی به‌نظر می‌رسد دولتمردان سیزدهم توجهی به این هشدارها نشان ندادند و همواره سعی کردند وعده بزرگ نهضت مسکن ملی را دنبال کنند که با واقعیات بازار فاصله فاحشی داشت و سبب آشتی سازندگان با این بازار و حضور در حوزه ساخت‌وساز نشده؛ زیرا در سال‌های اخیر هزینه تولید هر مترمربع مسکن، حداقل هشتاد درصد افزایش یافته و نوسان نرخ‌ها همچنان محسوس و ملموس است و سبب شده تا سازندگان به قهر خود ادامه دهند بنابراین ضروری به‌نظر می‌رسد که هرچه زودتر برای این مسئله راهکار فوری اتخاذ شود تا سازندگان بخش خصوصی با حصول اطمینان از آینده، دوباره به عرصه ساخت‌وساز بازگردند. در این شرایط می‌توان به بخشی از تقاضا و نیاز جامعه به مسکن، پاسخ داد.

منبع:قرن نو